Spaanse stijl Rum is de Rum waarmee de meeste mensen ooit al eens in contact zijn geweest. De Spaanse stijl mag dan we de laatkomer geweest zijn op het Rum feest, toch is de stijl vandaag grotendeels verantwoordelijk voor het grote succes van Rum. Ontdek hier waarom dat zo is.
De kennis van Sherry
De Spaanse stijl is begin 19e eeuw tot stand gekomen toen enkele Spanjaarden uitgeweken zijn naar Cuba om daar hun kennis en ervaring uit de Sherry en brandy wereld toe te passen op Rum. Rum was tot dan toe nog steeds een vrij artisanaal product met een weinig verfijnde, doch lekkere smaak. Het toepassen van technieken uit de wereld van de Sherry bracht een verfijning in de Rumwereld die tot dan ongezien was. De belangrijkste kenmerken zijn: korte fermentatie, kolomdistillaat en Solera rijping.
Korte fermentatie
Spaanse stijl Rum werd vroeger uitsluitend gemaakt van melasse. Origineel werd Rum gestookt met melasse die tot ongeveer 12-14% ABV was gefermenteerd. Deze fermentatie gaf enorm veel smaak, maar die smaak werd soms als wat 'grof' beschouwd door het hogere aantal esters. De Spanjaarden kozen er dan ook voor om de fermentatie sneller te stoppen waardoor het eindproduct veel toegankelijker was. Voor veel Rum drinkers ging er teveel smaak verloren op die manier, maar de Spanjaarden hadden kennis genoeg in huis om dat probleem op te lossen.
Kolomdistillaat
Eens de korte fermentatie beëindigd was, kozen de Spanjaarden ervoor om een 'Column still' te gebruiken voor de distillatie. Deze kolom zorgt ervoor dat er geen verschillende 'batches' aan Rum meer moeten gestookt worden zoals in een pot still. Met een Kolom kan je in één keer je ganse distillatieproces doorlopen. Die methode is heel praktisch, want je kan veel sneller hoge alcoholvolumes bereiken. Met een trage fermentatie, is een kolom een noodzaak, want anders zou je drie keer opnieuw moeten beginnen distilleren om het gewenste resultaat te behalen. Een kolom komt ook met zijn nadelen: het eindproduct verliest meestal een groot deel van zijn smaak door de manier waarop de hogere alcoholvolumes gehaald worden.
Oplettende lezers zullen nu al gemerkt hebben dat er een probleem is: zowel de korte fermentatie en het kolomdistillaat hebben als nadeel dat er smaakverlies is. Wat maakt een Spaanse stijl Rum dan zo lekker?
Solera rijping
De grootste vernieuwing in de wereld van de Rum was de Solera rijping. Solera rijping is een manier om door middel van een tijdsinvestering in het prille begin een superieur eindproduct af te leveren en te kunnen blijven afleveren. Solera maakt het 'blenden' of mixen van Rums van verschillende jaartallen vrijwel overbodig en garandeert een bepaalde kwaliteit gedurende vele jaren. Dit is hoe het werkt:
In het Solera systeem worden vaten gestapeld volgens leeftijd. De oudste vaten liggen onderaan (Suelo) en daar bovenop worden de jongere vaten gestapeld. Het aftappen van Rum gebeurt steeds onderaan. De vaten worden nadien bijgevuld met de vaten daarboven. Die vaten op hun beurt weer met vaten daarboven en zo verder. Helemaal bovenaan worden de vaten steeds bijgevuld met verse Rum. Door middel van dit systeem wordt er steeds een deel van de oudste Rum vermengd met een iets jongere Rum, zodat je steeds een lekkere gerijpte Rum hebt. Een intensief gebruik van dit systeem zorgt er tevens voor dat smaken over tijd gegarandeerd zijn. Er is namelijk steeds een deel van de oudste Rum aanwezig. Zo zijn sommige Solera systemen al meer dan honderd jaar oud, waardoor je in theorie nog steeds een stukje van de originele, oude Rum in je glas hebt.
Solera eist wel een een investering. Je kan pas spreken van een Solera 8 jaar als je ook effectief 8 jaar oude Rum hebt om mee te beginnen. Dat wil zeggen dat je dus steeds een deel van je productie moet bewaren voor latere integratie in je Solera. Producenten van Spaanse stijl Rums staan er voor bekend een enorme voorraad aan gerijpte Rum te bewaren. Een Solera van meer dan 20 jaar oud is dan ook niet zo uitzonderlijk.
Resultaat
Spaanse stijl Rum krijgt het overgrote deel van zijn smaak dus via de rijping op vat. Het is in de meeste landen die Spaanse stijl Rum produceren de gewoonte om pas over Rum te spreken wanneer deze minstens 2 jaar gerijpt heeft. Ook je Bacardì Carta Blanca heeft 2 jaren van zijn leven op vat doorgebracht. Het resultaat is een Rum die heel zacht is en meestal duidelijke toetsen van hout bevat in de neus, en vanille, tabak en karamel in de mond. Jonge Spaanse stijl Rum kan soms wat flets en weinig smaakvol overkomen. Vooral wanneer de Rum in kelders of koele plaatsen gerijpt is geweest. Spaanse stijl Rum die lange tijd gerijpt heeft, denk maar aan Solera 15 en meer, gaat dan weer enorm veel complexiteit krijgen in combinatie met een zachtheid op de tong.
Vooral wanneer de rijping in een warm klimaat gebeurt, dus met veel 'Angel share', zal de Rum heel smaakvol blijken. Vele producenten kiezen voor een goed gemiddelde. Rums zoals La Hechicera en Santa Teresa zijn lang gerijpt met een Solera van soms meer dan 30 jaar in koele kelders. Hierdoor geven de vaten hun smaak langzaam af, maar voldoende om heel wat smaak toe te voegen.
Deze Stijl heeft door zijn zachtheid heel wat mensen weten te overtuigen van de kwaliteit van Rum als een drank die je elke dag kan drinken. Mensen die voorheen Rum te sterk vonden konden in deze versie iets nieuws ontdekken dat zacht genoeg was om op regelmatige basis te drinken. De Cubaanse markt groeide snel uit zijn voegen dankzij producenten als Bacardì en Matusalem die een enorme kennis en ervaring aan boord brachten en zowel de Cubanen als de toeristen wisten te overtuigen. De Rum uit Cuba werd de benchmark en tijdens de drooglegging werden er records gebroken, aangezien de Amerikanen die het zich konden veroorloven naar Cuba reisden om te drinken, en de anderen Rum lieten smokkelen. Ook de enorme populariteit van cocktails, zoals de Cuba Libre, op basis van Cubaanse Rum hielpen met de verkoop. Rum was hot, en Cuba was de geboorteplaats van de hotste Rum op de markt.
Revolución
Na de Cubaanse revolutie werd de productie van Rum genationaliseerd en vluchtten vele producenten naar andere eilanden om daar terug te beginnen met de productie. Spaanse stijl is zo verder verspreid geraakt over de wereld. Rumproductie in Cuba viel sterk terug en de overheid beheerde de achtergelaten voorraden als een strategische reserve. De ban op Cubaanse producten in de Verenigde Staten heeft dan ook gezorgd voor een verdere terugloop op de export. Cuba is ondertussen een enorme inhaalslag begonnen waarbij merken als Havana Club en Santiago de Cuba, in samenwerking met Europese bedrijven, terug op de kaart worden gezet.
Zo profiteren ze ook van het feit dat de vroegere Cubaanse merken zich zijn blijven profileren als Cubaans. Ze hebben zo de Cubaanse Rum blijven promoten als een kwaliteitslabel.
De Cubaanse overheid begint nu ook met de verkoop van zijn reserves. Zo komen er momenteel heel wat Rums van topkwaliteit vrij voor verkoop, wat de Cubaanse overheid weer wat financiële ademruimte geeft.
Controverse
De Spaanse stijl is ook het slachtoffer van heel wat controverse. Het sterkste punt van de stijl is tevens de grootste twistappel. Hier een overzicht van de controverses:
Geen melasserum. Rum is lange tijd een seizoensproduct geweest. Suikerriet moet vrijwel onmiddellijk na het oogsten verwerkt worden tot suiker en melasse, want anders ontstaat er een spontane gisting. Ook nadien moet de melasse snel verwerkt worden om dezelfde reden. Sommige producenten van Rum konden het suikerriet en de melasse nooit op tijd verwerken waardoor ze eigenlijk te weinig Rum produceerden in vergelijking met de hoeveelheid suikerriet dat voorhanden was. Het uitbreiden van de productiecapaciteit zou een enorme investering vragen voor een installatie die slechts korte tijd op een jaar werkzaam is. Daarom zijn enkele producenten begonnen met het suikerriet uit te persen, maar wat niet onmiddellijk kon gestookt worden werd niet verwerkt tot suiker en melasse, maar ingekookt tot een siroop. Deze siroop kan dan lange tijd bewaard worden en in verschillende batches tot vergisting gebracht worden. Zo kan het fermentatie- en distillatieproces het ganse jaar door actief blijven en heb je weinig verlies. In smaak is er uiteindelijk weinig tot geen verschil, maar het gaat niet meer om melasse, wat toch voor wat discussie zorgt.
Toegevoegde suikers. Om het smaakverlies te compenseren en de Rum meer smaak te geven zonder een lange rijping, zijn er bepaalde producenten die suiker toevoegen aan hun Rum. Suiker is een smaakversterker en dat zorgt natuurlijk voor een betere beleving. Het probleem is voor Rumdrinkers niet dat er suiker toegevoegd wordt, maar wel dat er niet voldoende over gecommuniceerd wordt. Sommige landen, zoals Cuba, laten geen toevoeging van suiker toe, anderen, zoals Duitsland, verplichten de vermelding ervan.
Cubaans. Veel producenten flirten met hun Cubaanse roots. Anderen meten zich een Cubaans imago aan, maar de meeste Spaanse stijl Rums komen eenvoudigweg niet uit Cuba. Consumenten worden vaak om de tuin geleid en komen bedrogen uit. Bacardì komt tegenwoordig uit Puerto Rico of Mexico, Oliver en Matusalem uit de Dominicaanse Republiek. Havana Club is dan weer enkel Cubaans in onze regio. In De USA is Havana Club ook Rum van Bacardì, maar met een ander label. Het doet niets af aan de kwaliteit, maar het tast toch de geloofwaardigheid aan.
Ouderdom. Het Solerasysteem is vandaag het grootste punt van discussie. Het is het sterkste punt van de stijl, maar tevens de grootste twistappel. De reden is dat de meeste producenten enkel de leeftijd van de oudste Rum vermelden op hun label, maar de hoeveelheid Rum van die leeftijd kan nooit aangetoond worden. Zelfs al zit er slechts 1% van de oudste Rum in, dan nog gebruikt men die leeftijd. Sommige producenten geven tegenwoordig aan wat de jongste Rum is, anderen geven een vork van jaartallen mee, om zo de discussie te vermijden. Uiteindelijk heeft de leeftijd niet echt veel belang. De smaak is wat telt, maar het cijferpurisme is doorgesijpeld uit andere takken van de sterke en minder sterke dranken, en wordt deze dagen gebruikt als een argument tegen deze Rums.
Waar te vinden?
De Spaanse stijl ga je deze dagen vooral terugvinden in de Caraïben en de rest van Zuid-Amerika. De Dominicaanse Republiek, Cuba en Puerto-Rico zullen zeker een belletje laten rinkelen. Ook Colombia, Panama en Venezuela staan gekend om hun Rum aanbod, maar deze laatste twee spelen meestal op een iets hoger niveau en flirten niet met een Cubaanse link, in tegendeel. Ook uit Mexico komt er Spaanse stijl Rum: naast Bacardì zijn er ook enkele kleinere producenten aanwezig die meestal vrij zoete Rum aanbieden.
De Spaanse stijl kan ook op de Filipijnen teruggevonden worden, maar daar wordt er veelal ingezet op een korte rijping en toegevoegde suiker, wat niet ieders ding is.
Binnen Europa zal je deze stijl ook kunnen terugvinden op de Canarische Eilanden.
Bekendste merken
De Bekendste merken van Spaanse stijl Rum zijn:
Havana Club
Bacardì
Matusalem
Pampero
Abuelo
Zacapa
Santa-Teresa
Diplomatico
Dictator
Don Papa
The Demon's Share
Terminologie
Añejo: dit wil zeggen 'gerijpt' en wordt meestal gevolgd door een van de volgende termen.
x Años: años duidt op het aantal effectief gerijpte jaren.
x Solera: in de meeste gevallen wordt hiermee aangeduid wat de oudste Rum in de Solera blend is.
Conclusie
De Spaanse stijl is meestal het beginpunt voor een Rum drinker. De stijl is uitgegroeid tot een fenomeen en heeft een flinke schare volgers. Zeker duurdere high-end merken zoals Zacapa en Dictator, en high-end versies van Havana Club en Bacardì doen het steeds beter op de Rum markt. De reden is logisch: door de veel zachtere smaken is deze Rum veel toegankelijker en door de link met de eerste Rum die men ooit heeft gedronken is dit meestal ook een herkenbare smaak. De controverses die er zijn rond Spaanse stijl Rum doen wat afbreuk aan de perceptie van de kwaliteit, maar ook daar gaan de producenten beter mee om dan vroeger, waardoor de keuze voor een kwalitatieve Rum steeds uitgebreider wordt en ook de Spaanse stijl in die markt kan meespelen.
Wil jij proeven van een lekker Spaanse stijl Rum? Kom dan zeker eens langs of boek onze tasting aan huis.
Comments